Rust in vrede, schattige Apekopjes

Na een (te) lange zomerstop is Nederland Onderweg begonnen aan een nieuw seizoen. Om gelijk maar met de spreekwoordelijke deur in huis te vallen: dit is een trieste episode van Trein van de Maand. Namelijk: De laatste 33 treinstellen van Materieel ’64, ook wel Apekoppen genoemd, worden nog dit jaar afgevoerd en gesloopt. 

Een Mat ’64-trein ‘rust’ op station Ede-Wageningen

Deze treinen maakten hun eerste ritten in 1964, vandaar de naam van dit treinsoort. De Nederlandse treinfabriek Werkspoor (in Utrecht) ontwikkelde de eerste helft, totdat Talbot in Aachen in 1970 de productie overnam. Dit betekent dat de treinen maximaal 51 jaar in dienst geweest zijn! Op het hoogtepunt reden er 246 treinen van dit type rond. Begin december van dit jaar gaan de laatste soortgenoten naar metaalverwerkingsbedrijf HKS, in de Westhaven van Amsterdam. In 2015 wordt er nog op 7 trajecten gereden met dit materieel.

De voorkant van een Plan V toestel

Eigenschappen

Mat ’64, maar óók nog bekend onder de naam Plan V, bestaat uit twee wagons. Elk stel weegt zo’n 86 ton en heeft een vermogen van zo’n 750 PK. Elk Plan V-treinstel is 52 meter lang, en heeft een topsnelheid van 140 km/u. De trein is meerdere malen gemoderniseerd, maar er leek geen eind aan te komen omdat er eenmaal zoveel Apekopjes ingezet werden.

Sommige reizigers vinden het irritant, de andere weer prachtig, maar het geluid dat deze trein maakt is behoorlijk overheersend, en dan vooral bij het optrekken en afremmen van het treinstel. Het geluid is zelfs zo sterk dat de intercom simpelweg niet te verstaan is… Maar het kenmerkende geluid moeten we missen als deze treinen verdwijnen.

Filmpjes van het geluid:

Het typerende geluid van een optrekkende Plan V

Het hoge geluid bij het remmen

De trein is een betrouwbare trein, want in de meest witte winters reed – en rijdt – deze treinsoort gewoon door. Echter deze soort heeft ook enkele nadelen. Zo toonde de Mat. ’64-treinen snel slijtage, en was er veel geld nodig om deze weer te herstellen.

Capaciteit

De Apekopjes bestonden uit één verdieping, De treintjes hebben allen rond de 160 plaatsen, en wel als volgt verdeeld:

• 1e klas: 24 zitplaatsen,
• 2e klas: 118 zitplaatsen en
• ongeveer 18 klapstoeltjes.

Opmerking: vanwege de vele series (13 in totaal) zitten er kleine verschillen tussen deze aantallen.

Het interieur (hier de 2e klas) van de Apekop

Verhuur

In de jaren 2006 – 2008 huurde de NS enkele apekoppen uit aan de nieuwe vervoerders op het spoor; namelijk Arriva, Connexxion en Veolia. Deze maatschappijen huurden het materiaal omdat de GTW’s nog niet beschikbaar waren.

De Plan V, als voorloper voor de GTW op de Valleilijn (Ede-Wageningen – Amersfoort)

Sloop al tijdje gaande

In 2004 startte de afvoer en sloop van de het eerste ’64 materieel, en stonden er beschadigde treinen al in de remise. Soms komen er foto’s langs van Mat’64’jes die over de weg rijden …maar wel op een vrachtwagen met dieplader natuurlijk.

De treinen kunnen niet per spoor naar hun laatste bestemming, dus op de trailer is noodzakelijk

 

Vervanger

De SLT, de nieuwste treintype van de NS, wordt als opvolger gezien van Materieel ’64. De SLT is modern, voor de maatstaven en eisen voor deze tijd. Misschien binnenkort Trein van de Maand…? Bedankt Apekopjes!